Regular

Latin

In its most general sense, the term ‘world’ refers to the totality of entities, to the whole of reality or to everything that is. The nature of the world has been conceptualized differently in different fields. Some conceptions see the world as unique while others talk of a ‘plurality of worlds’. Some treat the world as one simple object while others analyze the world as a complex made up of many parts. In scientific cosmology the world or universe is commonly defined as ’the totality of all space and time; all that is, has been, and will be’. Theories of modality, on the other hand, talk of possible worlds as complete and consistent ways how things could have been. Phenomenology, starting from the horizon of co-given objects present in the periphery of every experience, defines the world as the biggest horizon or the ‘horizon of all horizons’. In philosophy of mind, the world is commonly contrasted with the mind as that which is represented by the mind. Theology conceptualizes the world in relation to God, for example, as God’s creation, as identical to God or as the two being interdependent. In religions, there is often a tendency to downgrade the material or sensory world in favor of a spiritual world to be sought through religious practice. A comprehensive representation of the world and our place in it, as is commonly found in religions, is known as a worldview. Cosmogony is the field that studies the origin or creation of the world while eschatology refers to the science or doctrine of the last things or of the end of the world.

Brioni Sans is an elegant, humanist sans serif typeface suitable for both body and display text. It has been designed to complement Brioni, a serif typeface, but it works well with other typefaces, or even on its own. Sans serif fonts are not commonly used for running text, but the Brioni Sans family, with its classical proportions, subtle stroke modulation, meticulous spacing, and standard old-style figures, is highly suitable for setting books and magazines.

Brioni Sans, design concept

Design Concept

What makes text easy to read is not just well-designed letters, but also balanced horizontal and vertical dimensions of text. Brioni is designed for continuous reading, where it is critical that the counter-shapes are inextricably related to the outside of the letters. Typefaces for easy reading feature rhythmic stem intervals, and optically interrelated space between letters that create a harmonious rhythm of the text, aiding the reading process and optimal legibility.

Brioni typeface for a long text

A typeface for long form text

Each weight of Brioni Sans includes eight different kinds of numerals. Proportional old-style figures come as default figures in Brenner. It also, however, includes lining figures, tabular numerals (both lining and old-style), superior, inferior, circled and circled inverted numerals. For the running text, old-style figures work best; for use in capital setting, use lining figures available via OpenType layout features. When you take a licence for this font, you can choose the default numeral variants inside the fonts.

Brioni Sans typeface, numeral styles

Numeral styles

Bold

Cyrillic

Abaza

Adyghe

Altai

Avar

Azeri (Cyrillic)

Azeri (Latin)

Balkar

Bashkir

Belarusian

Bosnian

Bulgarian

Buryat

Chechen

Chuvash

Crimean Tatar

Dargin

Dungan

Evenki

Gagauz

Ingush

Kabardian

Kalmyk

Karakalpak

Kazakh

Khakas

Kirghyz

Komi

Koryak

Kumyk

Lezgian

Macedonian

Manci

Mansi

Mari

Mongolian

Montenegrin

Mordvin (Erzya)

Mordvin (Moksha)

Muslim Tat, Latin

Nanai

Nenets

Nogai

Ossetic

Romanian

Russian

Rusyn 

Selkup

Serbian

Shor

Tabasaran

Tajik (Cyrillic)

Talysh, Latin

Tatar

Tsakhur

Turkmen

Tuva

Tuvan

Udmurt

Uighur

Ukrainian

Uzbek

Western Mari

Yakut

Greek

Greek (modern)

Abua

Achinese

Achuar-Shiwiar

Acoli

Adara

Afar

Afrikaans

Ahtna

Alago

Albanian

Alekano

Aleut

Anaang

Ao Naga

Arabic, Chadian Spoken

Aragonese

Aromanian

Asturian

Awak

Aymara

Baka

Balinese

Banda, West Central

Bangwinji

Bapuku

Basque

Batak Toba

Bedawiyet

Bekwarra

Bemba

Bena

Bench

Benga

Bete-Bendi

Bikol

Bilen

Bini

Bislama

Blackfoot

Bokobaru

Breton

Buginese

C’Lela

Cahungwarya

Catalan

Cebuano

Chamorro

Cheyenne

Chichewa

Chiduruma

Chiga

Chimborazo Highland Quichua

Chokwe

Chuukese

Colognian

Comorian, Latin

Cornish

Corsican

Croatian

Czech

Danish

Dawro

Delaware

Dikaka

Dogon, Toro So

Dutch

Ebira

Efik

Emai-Iuleha-Ora

Embu

English

Esperanto

Estonian

Ezaa

Faroese

Fijian

Filipino

Finnish

French

Frisian

Friulian

Fuliiru

Galician

Gamo

Ganda

Gbaya (Sudan)

German

Gheg Albanian

Gikuyu

Gofa

Gourmanchéma

Greenlandic

Guaraní

Gungu

Gusii

Design

Contributors

Engineering

Released

one artist theatre 14

Brioni Sans

Brioni

One Artist’s Theater

العالم هو الاسم الشائع لكوكب الأرض أن ينظر إليها من وجهة النظر الإنسانية، باعتباره مكانا يعيش فيه الإنسان. فإنه كثيراً ما يستخدم للدلالة على مجموع خبرات الإنسان والتاريخ، أو مجموع الدول، أو أحوال البشر، وأوضاع المجتمع الإنساني بصفة عامة. ويتكوّن سطح العالم من الماء والأرض، كما تحيط به طبقات من الغلاف الغازي تمتد في الفضاء الخارجي. ويوجد أغلب الماء في المحيطات التي تغطي أكبر مساحة من سطح الأرض. وتفصل هذه المحيطات بين كتل هائلة من الأرض الصلبّة يُطلق عليها اسم القارات، وبين كتل أخرى صغيرة يطلق عليها اسم الجزر. توجد معظم دول العالم داخل حدود القارات. الأرض هِي الْمَكَان الْوَحِيْد فِي الْكَوْن الْمَعْرُوْف بأن فيه الْحَيَاة الْبَشَرِيَّة فِي الْوُجُوْد. وتبين الأدلة الْعِلْمِيَّة أَن هَذَا الْكَوْكَب تشكل قَبْل 4.6 مليار سنة. وَيَبْدُو أَن الْحَيَاة عَلَى سَطْحِه قد ظهرت فِي غُضُوْن مِلْيَارَات الْسَّنَوَات. وعبر عصور التاريخ أثر المحيط الحيوي للأرض على الحياة في الأرض كما تأثرت الحياة علي الأرض بتغيرات المناخ والمحيط الحيوي. ويشمل المحيط الحيوي نشأة وتررع الأحياء على الأرض من نبات وحيوان، وعبر العصور َحْدَثت تَغْيِيرات كَبِيرة في مَنَأخ الأرض والظروف الأخرى غير المتعلقة بالأحياء مثل البراكين والزلازل وانزياح القارات ونشأة الجبال والمحيطات والبحار عَلَى كَوْكَب الأَرْض، مِمَّا مُكِّن مِن انْتِشَار الْكَائِنَات الخفيفة الطيارة مثل حبوب اللقاح والخلايا الأولية، فَضْلا على تشكيل طبقة الأوزون. ويعمل المجال المغناطيسي للأرض على إزاحة الجسيمات الأولية الضارة للكائنات الحية، وإزاحتها عن الأرض في أغوار الفضاء. بذلك نشات الحياة عَلَى الأرض. كما تمتص طبقة الأوزون في طبقات عليا الأشعة فوق البنفسجية الضارة أيضا باالكائنات الحية والإنسان. وتشكلت القارات على هيئة الصفائح التكتونية طافية فوق الصهارة المكونة للغلاف الأرضي الكروي الشكل.

Փիլիսոփայական համատեքստում «աշխարհը» ամբողջ ֆիզիկական տիեզերքն է կամ գոյաբանական աշխարհը (անհատի «աշխարհը»)։ Աստվածաբանական համատեքստում աշխարհը նյութական կամ պիղծ ոլորտ է՝ ի տարբերություն երկնային, հոգևոր, տրանսցենդենտալ կամ սրբազան ոլորտների։ «Աշխարհի վերջը» սցենարները վերաբերում են մարդկային պատմության ավարտին՝ հաճախ կրոնական համատեքստում։ Աշխարհի պատմությունը սովորաբար ընկալվում է որպես հինգ հազարամյակների հիմնական աշխարհաքաղաքական զարգացումները՝ առաջին քաղաքակրթություններից մինչև այսօր։ «Համաշխարհային կրոն», «համաշխարհային լեզու», «համաշխարհային կառավարություն» և «համաշխարհային պատերազմ» արտահայտություններում «աշխարհը» նշանակում է միջազգային կամ միջմայրցամաքային շրջան՝ առանց պարտադիր կերպով ընդգրկելու աշխարհի յուրաքանչյուր մասի մասնակցությունը։ Աշխարհի բնակչությունը ցանկացած ժամանակ մարդկային բնակչության ամբողջությունն է, նմանապես՝ համաշխարհային տնտեսությունը՝ բոլոր հասարակությունների կամ երկրների տնտեսությունների գումարը, հատկապես համաշխարհայնացման համատեքստում։ «Աշխարհի առաջնություն», «համաշխարհային ապրանք» և «համաշխարհային դրոշներ» արտահայտությունները ենթադրում են բոլոր ինքնիշխան պետությունների գումարը կամ համադրությունը։ Լատիներեն համապատասխան բառը «mundus» է, որը բառացիորեն թարգմանվում է «մաքուր, էլեգանտ»։ Այն հունական cosmos «կարգապահական պայմանավորվածություն» բառի թարգմանությունն է։ Այն դեպքում, երբ գերմանական «աշխարհ» բառն արտացոլում է «մարդու տիրույթը» (համեմատած Մեգգարդի) միֆոլոգիական հասկացությունը, հավանաբար, ի տարբերություն աստվածային ոլորտի, ապա հյուսիսային շրջանի խթոնիկների մոտ հունարեն-լատինական եզրույթն արտահայտում է աշխարհի ստեղծման գաղափարը՝ որպես քաոսից դուրս կարգուկանոն սահմանելու ակտ։

পৃথিবী গ্রহ পৃথিবী এবং এটিতে মানব সভ্যতা সহ সমস্ত জীবন । একটি দার্শনিক প্রসঙ্গে, পুরো শারীরিক ইউনিভার্স বা একটি অনটোলজিকাল ওয়ার্ল্ড (কোনও ব্যক্তির “বিশ্বের”)। ধর্মতাত্ত্বিক প্রেক্ষাপটে, পৃথিবী বস্তুবাদী বা অশ্লীল ক্ষেত্র, যেমন আকাশের, আধ্যাত্মিক, ক্ষুদ্র বা পবিত্র ক্ষেত্রের বিপরীতে। “বিশ্বের শেষ” পরিস্থিতি মানব ইতিহাসের সমাপ্তি নির্দেশ করে, প্রায়শই ধর্মীয় প্রসঙ্গে। পৃথিবীর ইতিহাস সাধারণত প্রথম সভ্যতা থেকে বর্তমান অবধি প্রায় পাঁচ সহস্রাব্দের বৃহত ভূ-রাজনৈতিক বিকাশ হিসাবে বিস্তৃত হিসাবে বোঝা যায়। বিশ্ব ধর্ম, বিশ্ব ভাষা, বিশ্ব সরকার এবং বিশ্বযুদ্ধের মতো পদে বিশ্ব শব্দটি বিশ্বের প্রতিটি অংশের অগত্যা অংশগ্রহণকে প্রভাবিত না করেই একটি আন্তর্জাতিক বা আন্তঃমহাদেশীয় সুযোগের পরামর্শ দেয়। বিশ্বের জনসংখ্যা যে কোনও সময়ে সমস্ত মানুষের জনসংখ্যার যোগফল; একইভাবে, বিশ্ব অর্থনীতি বিশেষত বিশ্বায়নের প্রেক্ষাপটে সমস্ত সমাজ বা দেশগুলির অর্থনীতির যোগফল। “ওয়ার্ল্ড চ্যাম্পিয়নশিপ”, গ্রস ওয়ার্ল্ড প্রোডাক্ট “এবং” ওয়ার্ল্ড ফ্ল্যাগস এর মতো পদগুলি সমস্ত সার্বভৌম রাষ্ট্রের সমষ্টি বা সংমিশ্রণকে বোঝায়। ইংরেজি শব্দ বিশ্বের থেকে আসে প্রাচীন ইংরেজি weorld, একটি যৌগ Wer “মানুষ” এবং বৃদ্ধাবস্থা “বয়স”, যা এইভাবে মানে মোটামুটিভাবে “ম্যান বয়স।” ওল্ড ইংলিশ কমন জার্মানিক ওয়াইরা-আলিজের প্রতিচ্ছবি, এটি ওল্ড স্যাকসন ওয়ারোড, ওল্ড ডাচ ওয়ারিল্ট, ওল্ড হাই জার্মান ওয়েরাল্ট, ওল্ড ফ্রিশিয়ান ওয়ার্ড এবং ওল্ড নর্স ভার্ল্ড (যেখান থেকে আইসল্যান্ডীয় ভার্ল্ড) প্রতিফলিত হয়েছে । লাতিন ভাষায় অনুরূপ শব্দটি মুন্ডাস, আক্ষরিক অর্থে পরিষ্কার, মার্জিত, নিজেই গ্রীক বিশ্বজগতের loan ণ অনুবাদ “সুশৃঙ্খল ব্যবস্থা”। যদিও জার্মানি শব্দটি “ডোমেন অব ম্যান” (মিডগার্ডের তুলনা) এর পৌরাণিক ধারণাটি প্রতিফলিত করে, সম্ভবত একদিকে divine শ্বরিক ক্ষেত্রের বিপরীতে এবং অন্যদিকে আন্ডারওয়ার্ল্ডের চিতোনিক গোলকের বিপরীতে, গ্রিকো-ল্যাটিন শব্দটি প্রকাশ করেছে বিশৃঙ্খলার বাইরে আদেশ প্রতিষ্ঠার কাজ হিসাবে সৃষ্টির ধারণা

世界（英语：world）一词在现代社会意为对所有事物的代称。原本是佛教概念，由“世”（时间）和“界”（空间）组合而成的世界，即所谓由所有时间和空间组成的万事万物。在大多数的语境中，“世界”的含义更为狭义，经常与地球及其中的所有生命、与整个人类或与国际洲际范围相关联。在这个意义上，世界历史是指整个人类的历史，而世界政治是研究超越国家和大陆的问题的政治科学学科。诸如“世界宗教”、“世界语言”、“世界政府”、“世界大战”、“世界人口”、“世界经济”或及“世界冠军”等术语亦是如此。“世界”在现代是人类文明所有一切的代称。狭义来讲，通常指人类现今所生活居住的地球，而更偏重于空间。在许多场合下，也以全球、环球（寰球）、环宇（寰宇）、国际、万国等词作为代称。在古代也常以天地、天下、人间、世间、世上、万物、自然等指代。英语中为“world”。人类所知的地球世界可以用一张世界地图来描述，分为七大洲四大洋。广义来讲，可等于宇宙，即包含了地球之外的空间。“宇宙”一词来源于古汉语，也意为时空的总和。英语中用拉丁词源的“universe”或希腊词源的“cosmos”代指地球世界和地外宇宙的总和。人类强调全世界的某一领域或体系时，也可用“世界”冠名，如植物世界、动物世界等。人类也可预测或设计未来的世界以及想像中的或许不存在的世界，叫做未来世界、虚构世界；当用现代科技手段构造和呈现不存在于现实的世界时，称为虚拟世界或虚拟现实。

Миром в узком смысле (в отличие от Вселенной) называется планета Земля с антропоцентрической, человеческой точки зрения, как сообщество людей. Это название используется для описания человеческой истории и опыта, в то время как название «Земля» используется в физическом смысле и для отличия от других планет. Слово «мир», «мировой» противопоставляет глобальную (общечеловеческую) перспективу социальной, региональной и т. п. частной точке зрения; мировое сообщество. Употребляется для более узких сообществ, подчёркивая их сложность, самодостаточность и своеобразие; для культурных сообществ Pax Romana, китайский мир, в переносном смысле — мир моды, мир мебели, литературный мир, в мире животных. Вселенная — не имеющее строгого определения понятие в астрономии и философии. Оно делится на две принципиально отличающиеся сущности: умозрительную (философскую) и материальную, доступную наблюдениям в настоящее время или в обозримом будущем. Если автор различает эти сущности, то, следуя традиции, первую называют Вселенной, а вторую — астрономической Вселенной или Метагалактикой (в последнее время этот термин практически вышел из употребления). В историческом плане для обозначения «всего пространства» использовались различные слова, включая эквиваленты и варианты из различных языков, такие как «космос», «мир», «небесная сфера». Использовался также термин «макрокосмос», хотя он предназначен для определения систем большого масштаба, включая их подсистемы и части. Аналогично, слово «микрокосмос» используется для обозначения систем малого масштаба. Любое исследование или наблюдение, будь то наблюдение физика за тем, как раскалывается ядро атома, ребёнка за кошкой или астронома, ведущего наблюдения за отдалённой галактикой, — всё это наблюдение за Вселенной, вернее, за отдельными её частями. Эти части служат предметом изучения отдельных наук, а Вселенной в максимально больших масштабах, и даже Вселенной как единым целым занимаются астрономия и космология; при этом под Вселенной понимается или область мира, охваченная наблюдениями и космическими экспериментами, или объект космологических экстраполяций — физическая Вселенная как целое.

ब्रह्माण्ड सम्पूर्ण समय और अंतरिक्ष और उसकी अंतर्वस्तु को कहते हैं। ब्रह्माण्ड में सभी ग्रह, तारे, गैलेक्सियाँ, खगोलीय पिण्ड, गैलेक्सियों के बीच के अंतरिक्ष की अंतर्वस्तु, अपरमाणविक कण, और सारा पदार्थ और सारी ऊर्जा सम्मिलित है। अवलोकन योग्य ब्रह्माण्ड का व्यास वर्तमान में लगभग 28 अरब पारसैक (91.1 अरब प्रकाश-वर्ष) है। पूरे ब्रह्माण्ड का व्यास अज्ञात है, और हो सकता है कि यह अनन्त हो। रेडियोमेट्रिक डेटिंग अनुमान और अन्य सबूतों के अनुसार पृथ्वी की उत्पत्ति 4.54 अरब साल पहले हुई थी। पृथ्वी के इतिहास के पहले अरब वर्षों के भीतर जीवों का विकास महासागरों में हुआ और पृथ्वी के वायुमण्डल और सतह को प्रभावित करना शुरू कर दिया जिससे एनारोबिक और बाद में, एरोबिक जीवों का प्रसार हुआ। कुछ भूगर्भीय साक्ष्य इंगित करते हैं कि जीवन का आरम्भ 4.1 अरब वर्ष पहले हुआ होगा। पृथ्वी पर जीवन के विकास के दौरान जैवविविधता का अत्यन्त विकास हुआ। हजारों प्रजातियाँ लुप्त होती गयी और हजारों नई प्रजातियाँ उत्पन्न हुई। इसी क्रम में पृथ्वी पर रहने वाली 99% से अधिक प्रजातियाँ विलुप्त हैं। सूर्य से उत्तम दूरी, जीवन के लिए उपयुक्त जलवायु और तापमान ने जीवों में विविधता को बढ़ाया। पृथ्वी सूर्य से लगभग 15 करोड़ किलोमीटर दूर स्थित है। दूरी के आधार पर यह सूर्य से तीसरा ग्रह है। यह सौरमण्डल का सबसे बड़ा चट्टानी पिण्ड है। पृथ्वी सूर्य का एक चक्कर 365 दिनों में पूरा करती है। यह अपने अक्ष पर लम्बवत 23.5 डिग्री झुकी हुई है। इसके कारण इस पर विभिन्न प्रकार के मौसम आते हैं। अपने अक्ष पर यह 24 घंटे (घण्टे) में एक चक्कर पूरा करती है जिससे इस पर दिन और रात होती है। चन्द्रमा के पृथ्वी के निकट होने के कारण यह पृथ्वी पर मौसम के लिए उत्तरदायी है। इसके आकर्षण के कारण इस पर ज्वार-भाटे उत्पन्न होता है। चन्द्रमा पृथ्वी का एकमात्र प्राकृतिक उपग्रह है।

მსოფლიო — პლანეტა დედამიწის გავრცელებული სახელი ადამიანთა გადმოსახედიდან, როგორც ადამიანებით დასახლებული ადგილი. სიტყვა ხშირად გამოიყენება კაცობრიობის მთლიანი გამოცდილებისა და ისტორიის აღსანიშნავად, ან ზოგადად კაცობრიობის ყოფის გამოსახატად. მეტაფიზიკურ კონტექსტში, მსოფლიო შეიძლება აღნიშნავდეს სამყაროს, ყველაფერს რაც რეალობას ქმნის. სამყარო — ყოველივე არსებულის ერთობლიობა. უკანასკნელი სამეცნიერო მონაცემების მიხედვით სამყაროს ასაკი შეადგენს 13,7±0,2 მილიარდ წელს. ტერმინის „სამყარო“ მნიშვნელობა იმ კონტექსტზეა დამოკიდებული, რომელშიც ის გამოიყენება. მატერიალისტურ ფილოსოფიაში სამყარო განისაზღვრება როგორც ერთობლიობა ყველა არსებული მატერიალური ნაწილაკისა და სივრცის, რომელშიც მათ შორის ურთიერთქმედება ხდება. კოსმოლოგიაში სამყარო გაიგივებულია სასრულ ან უსასრულო დრო-სივრცულ კონტინუუმთან, რომელშიც მთელი მატერია და ენერგია არსებობს. დედამიწა — მზის სისტემაში მზიდან მესამე პლანეტა. იგი უდიდესია დედამიწის ტიპის პლანეტებს შორის და სამყაროში ცნობილი ერთადერთი ადგილია, რომელიც დასახლებულია ცოცხალი არსებებით. დედამიწის ზედაპირის უდიდესი ნაწილი წყალს უკავია, მის გარშემო კი ჰაერის გარსი - ატმოსფეროა. იგი დაახლოებით 4,3 მილიარდი წლის წინ წარმოიქმნა და მალევე შეიძინა თავისი ერთადერთი ბუნებრივი თანამგზავრი მთვარე. აგრეთვე დღემდე აღმოჩენილია რამდენიმე კვაზითანამგზავრი. დედამიწაზე ცხოვრობს გონიერი არსება — ადამიანი. 2015 წლის ბოლო მონაცემებით დედამიწაზე 7,6 მილიარდი ადამიანი ცხოვრობს. დედამიწის წარმოშობაზე პირველ მოსაზრებებს ჯერ კიდევ ძველი ბერძნები გამოთქვამდნენ, თუმცა ეს მოსაზრებები მეცნიერულად დასაბუთებული არ იყო. XVIII საუკუნეში წამოყენებულ იქნა პირველი მეცნიერული ჰიპოთეზა, რომლის მიხედვითაც იგი კოსმოსური აირებისა და მტვრისგან წარმოიშვა. გამდნარი, გავარვარებული და სწრაფად მბრუნავი მასა ცენტრალური მიზიდულობის ძალით უზარმაზარ სფეროდ იქცა. დროთა განმავლობაში სფერო გაცივდა და მისი ზედაპირი მყარი ქერქით დაიფარა. XX საუკუნეში მეცნიერთა მიერ გამოითქვა უამრავი მოსაზრება დედამიწის წარმოშობასთან დაკავშირებით, მაგრამ მიუხედავად ამისა დღემდე ზუსტად არავინ იცის დედამიწის სფეროს წარმოშობის ზუსტი მექანიზმი. ამჟამად მთელ მსოფლიოში ინტენსიურად მიმდინარეობს დედამიწის ამგები ქანების, მთვარიდან ჩამოტანილი მასალისა და მეტეორიტების შესწავლა, აგრეთვე სხვა პლანეტების გამოკვლევა კოსმოსური აპარატების მეშვეობით.

Ως σύμπαν νοείται το σύνολο του χώρου και του χρόνου και των περιεχομένων τους. Σύμφωνα με την επιστήμη το σύμπαν αφορά το χωροχρονικό συνεχές, στο οποίο περιλαμβάνεται το σύνολο της ύλης, της ενέργειας και της πληροφορίας. Το σύμπαν, στις μεγάλες διαστάσεις του, είναι αντικείμενο μελέτης της επιστήμης της αστροφυσικής. Στις πολύ μικρές διαστάσεις το σύμπαν το εξερευνά η κβαντική μηχανική. Ενδιάμεσα προσπαθούν να κατανοήσουν τη λειτουργία του και την υπόστασή του όλες οι επιστήμες. Οι γνωστές μορφές της ενέργειας, όπως το φως, η θερμότητα κτλ. συνδέονται με την ύλη μέσα από σχέσεις ανταλλαγής. Σύμφωνα με τη σύγχρονη Φυσική, υπάρχει ισοδυναμία μεταξύ ύλης και ενέργειας, οπότε και οι δύο συνολικά απαρτίζουν το σύμπαν. Μέσα στο σύμπαν ενδεχομένως περιλαμβάνεται και η σκοτεινή ύλη, όχι όμως απαραίτητα και η σκοτεινή ενέργεια. Το σύμπαν αφορά την τωρινή κατάσταση της ύλης και της ενέργειάς του. Η εικόνα της παρατήρησης αστέρων, γαλαξιών κλπ είναι ψευδής σε ότι αφορά το παρόν και δεν αποτελεί κατ’ ανάγκη τη μορφή που έχει το σύμπαν σήμερα, καθώς ένας αστέρας π.χ. μπορεί να έχει πάψει να υπάρχει και να μην το γνωρίζουμε ακόμα γιατί δεν έχει ταξιδέψει ως εμάς η πληροφορία αυτή μέσω του φωτός. Υποθέτοντας πως στο σύμπαν δεν εισρέει ύλη ή ενέργεια, και ούτε χάνονται από αυτό, η εικόνα του παρελθόντος, με βάση την ισοδυναμία ύλης και ενέργειας, μας βοηθάει να εκτιμήσουμε ποσοτικά το σύνολό τους. Θεωρίες όπως αυτή της μεγάλης έκρηξης εκτιμούν ότι το σχήμα του Σύμπαντος είναι, το πιθανότερο, υπερσφαιρικό. Μια υπερσφαίρα (η οποία ορίζεται σε 4 διαστάσεις) μπορεί να νοηθεί αφαιρετικά ως μια σφαίρα τριών διαστάσεων της οποίας η ακτίνα συνεχώς μεταβάλλεται, μοιάζοντας με μπαλόνι που διαστέλλεται.

સ્થૂળ રીતે જેટલી પણ વસ્તુઓ અસ્તિત્વ ધરાવે છે, જેમ કે સમગ્ર અવકાશ અને સમય, તમામ પ્રકાર અને રૂપનાં દ્રવ્યો, ઊર્જા અને વેગ તથા આ સહુને નિયંત્રિત કરતા ભૌતિક નિયમો અને સ્થિરાંકો, આ સહુને એકત્રિત રીતે બ્રહ્માંડ તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. છતાં, બ્રહ્માંડ શબ્દનો ઉપયોગ સહેજ જુદા પ્રકારના સંદર્ભોમાં પણ થાય છે; જેમ કે નિયમ અને વ્યવસ્થાસભર વિશ્વ, દુનિયા અથવા કુદરત જેવી બાબતો સમજાવવા માટે બ્રહ્માંડ શબ્દ વાપરવામાં આવે છે. હાલના ખગોળશાસ્ત્રીય નિરીક્ષણોના અર્થઘટનો દર્શાવે છે કે બ્રહ્માંડની વય 13.73 (± 0.12) અબજ વર્ષ છે, અને અવલોકનક્ષમ બ્રહ્માંડનો વ્યાસ ઓછામાં ઓછો 93 અબજ પ્રકાશ વર્ષો અથવા 8.80×1026 મીટર જેટલો છે.માત્ર 13 અબજ વર્ષોમાં બે તારાવિશ્વો એકબીજાથી 93 અબજ પ્રકાશ વર્ષો જેટલી દૂર થઈ ગયાં તે વાત વિરોધાભાસી લાગી શકે, કારણ કે વિશિષ્ટ સાપેક્ષતા અનુસાર અવકાશ-સમયના પ્રાદેશિક વિસ્તારમાં દ્રવ્ય પ્રકાશના વેગને ઓળંગી શકે નહીં. જો કે સામાન્ય સાપેક્ષતા અનુસાર અવકાશ કોઈ પણ આંતરિક મર્યાદા વિના પોતાની રીતે વિસ્તરી શકે છે; અને આમ બે તારાવિશ્વો જો તેમની વચ્ચેનો અવકાશ વિસ્તરે તો પ્રકાશના વેગ કરતાં પણ વધુ ઝડપથી જુદી પડી શકે છે.) બ્રહ્માંડનું કદ સીમિત છે કે અસીમિત તે અનશ્ચિત છે. મહાવિસ્ફોટ (બિગ બૅન્ગ) નામે જાણીતી બ્રહ્માંડ અંગેની પ્રચલિત વૈજ્ઞાનિક માન્યતા અનુસાર બ્રહ્માંડનું વિસ્તરણ પ્લાન્ક યુગારંભ નામના એક અત્યંત ગરમ, ઘન પદાર્થમાંથી થયું હતું, જેમાં અવલોકનક્ષમ બ્રહ્માંડનાં તમામ દ્રવ્ય અને ઊર્જા સંકોચાયેલા હતાં. પ્લાન્ક યુગારંભથી શરૂ કરીને બ્રહ્માંડ તેના અત્યારના સ્વરૂપ સુધી કદાચ બ્રહ્માંડના ફુલાવાના (10–32 સેકન્ડ કરતાં ઓછા એવા) એક સંક્ષિપ્ત ગાળાના વેગથી વિસ્તરતું આવ્યું છે.કેટલાંક સ્વતંત્ર પ્રાયોગિક પરિમાણો આ વિસ્તરણના અનુમાનને અને વધુ સામાન્યપણે મહાવિસ્ફોટના તર્કને ટેકો આપે છે. તાજેતરનાં અવલોકનો દર્શાવે છે કે આ વિસ્તરણ સતત વધતું જવાનું મૂળ કારણ શ્યામ ઊર્જા અને બ્રહ્માંડના મોટા ભાગના દ્રવ્ય અને ઊર્જા પૃથ્વી પર જોવા મળતાં દ્રવ્ય અને ઊર્જા કરતાં મૂળભૂત રીતે જુદા છે અને સીધી રીતે અવલોકનક્ષમ નથી, તે છે. બ્રહ્માંડની છેવટની નિયતિ અંગેની આગાહીઓને હાલનાં અવલોકનોની અચોક્કસતા અવરોધે છે.

ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਕੁੱਲ ਸਮਾਂ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਵਿਚਲਾ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਹਿ, ਤਾਰੇ, ਗਲੈਕਸੀਆਂ, ਅੰਤਰ ਗਲੈਕਟਿਕ ਸਪੇਸ ਦੇ ਤੱਤ, ਨਿੱਕੇ ਤੋਂ ਨਿੱਕੇ ਉਪ-ਪਰਮਾਣੂ ਕਣ, ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ। ਬਹੁਤੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹਨੇਰੇ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਹਨੇਰੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਵਿਗਿਆਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਅਥਾਹ ਸਮੁੰਦਰ ਭਖਦੇ ਹੋਏ ਅੱਗ ਦੇ ਗੋਲੇ ਵਾਂਗੂੰ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਦਾਰਥ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਿਰਫ਼ ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਊਰਜਾ ਜਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਹੀ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਊਰਜਾ ਜਾਂ ਸ਼ਕਤੀ ਇੱਕ ਨਿੱਕੇ ਤੋਂ ਵੀ ਨਿੱਕੇ (ਆਨੰਤ ਤਕ ਨਿੱਕੇ) ਬਿੰਦੂ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਹਿਸਾਬੀ ਮਾਡਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਿਗ ਬੈਂਗ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਸਕਿੰਟ ਦੇ ਕੁਝ ਪਲ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਬਿੰਦੂ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਪਦਾਰਥ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਹੁਣ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਫੈਲਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹਨ ਇਹ ਚਾਰੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬਿੱਗ-ਬੈਂਗ ਤੋਂ ਕੁਝ ਪਲ ਮਗਰੋਂ (10–43 ਸਕਿੰਟ ਬਾਅਦ) ਇੱਕ ਸੁਪਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਵਿਚਰਨ ਲੱਗੀਆਂ। ਇਸ ਸੁਪਰ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਪਦਾਰਥ ਜਾਂ ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਪਦਾਰਥ ਜਾਂਵਐਂਟੀ-ਮੈਟਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਤਾਪਮਾਨ ਉਦੋਂ ਅਨੰਤਤਾ ਤਕ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਮੈਟਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਕੇ ਫਿਰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਹੋਣ ਲੱਗੇ। ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਮੈਟਰ ਦੀ ਵੰਡ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਨਾ ਹੋ ਸਕੀ। ਇੱਕ ਖਰਬ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਮੈਟਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਨਾ ਲੈਂਦਾ ਹੋਇਆ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਲੱਗਾ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ਵਧਿਆ ਉਸ ਦੇ ਦੂਰ ਜਾਣ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵੀ ਉਸੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਵਧਣ ਲੱਗੀ। ਇਸ ਫੈਲਾਅ ਨਾਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਘਟਣ ਲੱਗਾ। ਤਾਪਮਾਨ ਘਟਦਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ ਖਰਬ ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਫੋਟਾਨ, ਨਿਊਟਰੀਨੋ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨ ਅਤੇ ਕੁਆਰਕ ਵਰਗੇ ਪਾਰਟੀਕਲਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਤਾਪਮਾਨ ਹੋਰ ਘਟਣ ਨਾਲ (ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਖਰਬ ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ) ਕੁਆਰਕ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜਨ ਲੱਗੇ। ੳੇੁਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਮਿਲਨ ਤੋਂ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਪ੍ਰੋਟਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰਾਨਾਂ ਦਾ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਮਿੰਟਾਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਤਾਪਮਾਨ ਇੱਕ ਖਰਬ ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਪ੍ਰੋਟਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨਿਊਟ੍ਰਾਨਾਂ ਦੇ ਜੋੜੇ ਮਿਲ ਕੇ ਹੀਲੀਅਮ ਨਿਊੁਕਲੀਅਸ ਦਾ ਰੂਪ ਅਖਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਹੀਲੀਅਮ ਨਿਊੁਕਲੀਅਸ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ 3,00,000 ਸਾਲ ਤੱਕ ਵਿਚਰਦੇ ਰਹੇ। ਫਿਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਤੈਰ ਰਹੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀਲੀਅਮ ਐਟਮ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਹੀਲੀਅਮ, ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਐਟਮਾਂ ਨਾਲ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਦੇ ਆਸਾਰ ਬਣਨ ਲੱਗੇ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ

הָעוֹלָם הוא שם לתיאור הציוויליזציה האנושית, וספציפית — ההתנסויות, המצב וההיסטוריה של בני האדם על פני כדור הארץ. בהקשר פילוסופי המילה עולם יכולה להתייחס גם ליקום, למציאות או לנצח. סופרים מסוימים, כדוגמת קרל סגן, השתמשו במילה כדי לתאר גופים שמימיים כמו כדור הארץ. המילה עוֹלָם מקבילה ל”עלמ“, באוגריתית, מואבית וכנענית ולמילים עָלְמָא ועָלַם בארמית. יש הסוברים כי מקורה של המילה הוא באכדית, מהמילה ullu, זמן רחוק, ואילו אחרים סוברים כי מקורה מ”עלמ“, נסתר. באנגלית מקור המילה הוא באנגלית עתיקה, והוא הלחם אשר משמעו הוא ”עידן האדם“. משמעות זו קיימת בשפות גרמאניות אחרות כגון נורדית עתיקה. בלטינית המילה המקבילה היא mundus, שמשמעה הוא ”נקי“ או ”אלגנטי“, בדומה לקוסמוס ביוונית, כדי לשקף את רעיון בריאת העולם, ויצירת סדר מתוך הכאוס. להיסטוריה האנושית יש תיעוד עד לעשרות אלפי שנים אחורה, התקופה שלפני המצאת הכתב נקראת פרהיסטוריה, ואילו זו שלאחריו נקראת העת העתיקה. נפילתה בשנת 476 של הקיסרות הרומית המערבית מסמלת את סוף העת העתיקה ותחילת ימי הביניים באירופה. גילוי אמריקה על ידי כריסטופר קולומבוס ב-1492 הוביל לתחילת הקולוניאליזם האירופאי באמריקה, ולנפילת האימפריות של האינקה והאצטקים. הגעתו של וסקו דה גאמה להודו בשנת 1498 בשליחות פורטוגל, בהפלגה דרך נתיב הכף, חנך עידן חדש שבו התקיימו תהליכים האופייניים למשק גלובלי, והתאפשרו חילופי סחורות, בכמות ובמגוון שלא היו כדוגמתם עד לאותם ימים, בין שווקים ביבשות שונות. ההיסטוריה של העולם או היסטורית האנושות היא תולדות בני האדם על פני כדור הארץ, מהופעתו הראשונה של ההומו סאפיינס (האדם הנבון) ועד ימינו. ההיסטוריה האנושית מחולקת לתקופות ולעידנים על פי המהפכות, התגליות וההמצאות ומתארת את האבולוציה האנושית.

「世界」は空間概念としては現代では（人々の活動範囲が広がったため「地球上の全地域」を意味することが多いが、「地球」は日本語では人類の活動の場という意味合いをあまり含めず、自然科学的側面からみた物体や物理的空間としての用例が多い。今後、人類の定常的な活動が宇宙にも拡がった場合、「世界」に含める物理的な領域が宇宙空間や他の惑星にも拡張される可能性がある。世界、および、世界における人間のありかたについての、まとまった考え方のことを「世界観」と呼んでいる。人生観とも部分的に重なるが、人生観よりも広い範囲を指し、人生観同様、多分に情緒的な評価づけを含んでいる。なお、「世界像」は世界観とは異なり、世界を外から眺めるような態度であり、そこでは、世界はあくまでも知的、客観的な分析の対象である。ただし、世界像はしばしばその時代に応じた検証を受け、伝統的な世界観を突き崩し、新しい世界観の知的基盤となることがある。言い換えれば、世界観とは各時代の各地に住む人びとの生活体験や伝統的な観念を基礎とし、知的体系としての世界像とむすびついて、各人の生き方や行動の指針となる考え方という意味である。人間界の個人や集団が所属ないし活動する、物理的·社会的·心理的な領域を指して用いられることが多いが、人間以外の生物のそれ、あるいは非生物や抽象的事象の領域等に対して用いられることもある。本稿においては、主に人間界のそれについて述べる。日本語の「世界」は、インドから中国を経て漢語として日本に伝来した来歴を有している。源流となっているサンスクリットはローカダートゥ（loka-dhaatu）である。‘loka’ は、「空間」や「（林の中の）木の無い場所」「空き地」のようなものを意味していた。"dhaatu "は界を意味する。‘loka-dhaatu’ は仏教用語として用いられた歴史があり、「命あるものが生存し輪廻する空間で、そこにおいて一仏が教えを広める空間」を意味する。このサンスクリットが漢語訳されたとき「世界」となった。「世」には時間の観念に重きをおいた字であり、「界」は空間に重きをおいた字であり、「世界」とは、時間と空間の両方に配慮した訳語である。ある経典では、東西南北上下が界であり、過去·現在·未来の三世が世である、といった主旨のことが述べられている。中国においては、当初は仏教用語であった「世界」であったが、詩歌の分野において（特に唐詩において）次第に「世の中」や「世間」といった意味で使用されるようになった。これらの歴史が積み重なった状態で日本にももたらされ、『竹取物語』などでも「世の中」「世間」の意味で「世界」の語が用いられている。西洋に目を向けてみると、古代ギリシア語では「kosmos」コスモスという言葉が用いられ、この語は《世界》を意味しつつ、《美しい飾り》や《秩序》という意味も備えていた。つまり、《カオス》という概念と対比されつつ、《美しい秩序をそなえた世界》を意味していた。このようにギリシア～西洋においては、世界の概念は、秩序と関連づけられる面がことさら重視されたらしい。『ヨハネによる福音書』においても、「言葉は世（コスモス）にあった。世は言葉によって成ったが、世は言葉を認めなかった」とある。最初の二つの「世」（コスモス）は、神によって創造され神的秩序をそなえた世のことを指しており、3番目の「世」は人間によって秩序を与えられた世間を指している、という。そしてアウグスティヌスはこのくだりに基づいて、mundus（ラテン語で「世界」）を、被造物の全体としての世界と、世俗的な世間としての世界を区別して考えたという。なお、世界にかかわりの深い用語である「国際化（Internationalization）」は、17世紀ヨーロッパで成立し、その後世界的に拡大した主権国家体制の存在を前提にしている。それに対し、「グローバル化（Globalization）」は政治や文化、経済上の国境にとらわれない動きである。すなわち、前者では国境の役割は依然大きく、たとえば文物が国境を通過することは監視すべきものとされるが、後者ではそもそも監視すべきではなく、秘匿性が重要な価値観のひとつとして考慮されている。国際化あるいはグローバル化の進展によって、各領域、各分野においてトランスナショナルな関係も広がっている。現代においては、経済におけるグローバル化の進展とともに、とくに政治領域における地域化（Regionalization）の進展も顕著である。なお、歴史的には、地域相互の間の関係を称するのに「域際（Interregional）」の語も多用されてきた。17世紀のオランダは域際貿易や域際交流において重要な役割を果たしてきたといわれる。

ನಾವು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಬಗೆಗೆ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ತೀಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದಾದರೆ, ಮೊದಲು ವಿಶ್ವ ಅಥವಾ ಈ ಜಗತ್ತು (ಯೂನಿವರ್ಸ್). ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಅಥವಾ ನೀಹಾರಿಕೆ (ಗ್ಯಾಲಾಕ್ಸಿ/ಗೆಲಾಕ್ಸಿಗಳು), ನಮ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಅಥವಾ ಆಕಾಶ ಗಂಗೆ (ಮಿಲ್ಕೀ ವೇ) ಇವುಗಳ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವ್ಯಾಖ್ಯೆ ಅಗತ್ಯ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವನ್ನು ವಿಶ್ವ ಅಥವಾ ಜಗತ್ತು ಎಂದು ತಪ್ಪು ತಿಳಿಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ನಾವು ಹಾಲಿ ಇರುವ ಈ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು ವಿಶಾಲ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಇರುವ ಲಕ್ಷ ಲಕ್ಷ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು. ವಿಶ್ವವೆಂದರೆ ಹಾಗೆ ಲಕ್ಷ-ಕೋಟಿ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳನ್ನು ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ತುಂಬಿಕೊಂಡ ಊಹಿಸಲೂ ಅಗದಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಜಗತ್ತು. ರಾತ್ರಿ ಆಕಾಶ ಶುಭ್ರ ವಾಗಿದ್ದಾಗ ಮೇಲಕ್ಕೆ ನೋಡಿದರೆ ಒಂದು ತಿಳಿ ಬಿಳಿಯ ಮೋಡದ ಸೆಲೆ ಆಕಾಶದ ಒಂದು ಕಡೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆಗೆ ಹರಿದಂತೆ ಕಾಣುವುದು. ಅದು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಮೋಡವಲ್ಲ ಅದೇ ನಮ್ಮ ಆಕಾಶ ಗಂಗೆಯೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ (ಗ್ಯಾಲಾಕ್ಷಿ) ಪಾರ್ಶ್ವ ನೋಟ. ನಾವು ಅದರೊಳಗೇ ಒಂದು ಬದಿಯಲ್ಲಿದ್ದು ಅದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಮಿಲ್ಕಿ ವೇ (ಕ್ಷೀರಪಥ) ಎನ್ನುವರು. ನಮ್ಮ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ, ಆಕಾಶಗಂಗೆ, ಕ್ಷೀರಪಥ, ಮಿಲ್ಕೀ ವೇ, ನಮ್ಮ ನೀಹಾರಕ(ನೀಹಾರಿಕೆ) ಎಂದಾಗಲೆಲ್ಲಾ, ನಾವು ಮತ್ತು ನಮ್ಮ ಸೂರ್ಯಮಂಡಲ ಇರುವ ಈ ನಕ್ಷತ್ರ ಲೋಕಕ್ಕೇ ಹೇಳುವುದು. ಈ ನಮ್ಮ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಅಗಾಧತೆ ಅಧ್ಭುತವಾದುದು. ನಮ್ಮ ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಗ್ರಹಗಳ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಹೊಂದಿದ ಸೂರ್ಯ ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ ನಕ್ಷತ್ರ. ಈ ಆಕಾಶಗಂಗೆಯೆಂಬ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ನಕ್ಷತ್ರಗಳಿರಬಹುದೆಂದು ಸಾಕಷ್ಟು ಕರಾರುವಾಕ್ಕಾಗಿ ಊಹಿಸಲು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಜ್ಞಾನಿ ಎಡ್ವಿನ್ ಹಬಲ್ ನು ಈ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸುಮಾರು 200 ಬಿಲಿಯನ್ (20,000 ಕೋಟಿ ನೀಹಾರಿಕೆ)ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ವಿರುವುದೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾನೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಆಕಾಶಗಂಗೆಯೂ ಒಂದು ಎಂದು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದ್ದಾನೆ. ಈ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಬಗೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿವಾದವಿದ್ದರೂ ಬಹುಮಟ್ಟಿಗೆ ಅದು ಸರಿ ಎಂದು ಅನೇಕ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡವು (ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ) ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ನಾಕ್ಷತ್ರಿಕ ಅವಶೇಷಗಳು, ಅಂತರತಾರಾ ಅನಿಲ, ಧೂಳು, ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ದ್ರವ್ಯ (ಡಾರ್ಕ್ ಮ್ಯಾಟರ್) ಇವೆಲ್ಲದರ ಪರಸ್ಪರ ಗುರುತ್ವಬಲದ ಸೆಳೆತಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿರುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ. ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳು (ನಕ್ಷತ್ರ ಲೋಕಗಳು) ನೂರು ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ, (1014) ದೈತ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು, ಕೆಲವೇ ಸಾವಿರ ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಕುಬ್ಜ ಗಾತ್ರದವರೆಗೂ ಇವೆ. ಅವು ತಮ್ಮ ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಯ (ತೂಕ-ಭಾರ) ಅಥವಾ ತನ್ನ ಗೆಲಾಕ್ಸಿಯ ಕೇಂದ್ರದ ಸುತ್ತ ಸುತ್ತುತ್ತವೆ. ಈ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡಗಳು ಅಥವಾ ನೀಹಾರಿಕೆಗಳು ಅಂಡಾಕಾರ, ಸುರುಳಿಯಾಕಾರ, ಮತ್ತು ಅನಿಯಮಿತ ಆಕೃತಿಗಳುಳ್ಳವು. ಅವನ್ನು ಅದೇ ಪ್ರಕಾರ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯು ಸಕ್ರಿಯ ಕೇಂದ್ರ (ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್) ಭಾಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಸಕ್ರಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಗಳಿಂದ ಬಹಳಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಕ್ರಿಯ ಕೇಂದ್ರದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಭಾಗವು ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯ ಅಂತರತಾರಾ ಮಾಧ್ಯಮದ ಧೂಳು ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಬದಲಿಗೆ ಈ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುವುದು.)

「세계」 또는 「누리」는 우리가 사는 지구, 또는 세계의 모든 나라, 또는 인류 사회 전체를 일컫 는 명칭이다. 「세상」이라고도 한다. 세계은행의 발표에 따르면 현재 세계에는 약 229개의 국가가 존재 한다. 철학적인 관점에서 세계는 실재를 이루는 모든 것을 가리키는 우주를 이야기한다. 신학적인 관점에서 세계, 곧 세상은 정신적이거나 거룩한 것과 대비되는 세속적인 범위나 물질을 가리킨다. 세상의 끝은 이따금 씩 종교적인 관점에서 인류 역사의 종말을 말한다. 세계 역사는 일반적으로 최초의 문명으로부터 현재에 이르 기까지 5천년 정도의 주된 지정학적 발전으로 이해한다. 세계 인구는 특정 시기의 인구의 총합을 말한다. 이 와 비슷하게 세계 경제는 모든 사회(모든 나라), 특히 세계화의 관점에서 경제의 총합을 가리킨다. 세계선수권 대회, 세계총생산, 세계의 국기 등도 모든 국가를 통틀면서 이와 비슷하게 쓰인다. 세계 종교, 세계 언어, 세계 대전과 세계 제국(신왕국대제국) 같은 용어에서 세계는 굳이 온 세계를 통틀어 암시할 필요는 없지만 국제적, 대륙을 잇는 범위를 말한다. 세계 지도와 세계 기후와 같은 용어에서 물리적인 지구라는 행성을 가리킬 때 세 계는 인간 문화나 문명과는 관련하지 않고 생각한다. 「누리」라는 표현은 세계를 예스럽게 이르는 말로 서적에 서 많이 쓰인다. 영어 낱말 「월드」는 사람이라는 뜻의 wer과 나이란 뜻의 eld가 하나가 되어 「사람의 나이」라는 뜻에서 비롯한 것이다. 세계는 특히 공상 과학이나 미래학에서 거주 가능 지역이라고 생각되면 특 정한 행성이나 천체를 가리키는 데 쓰이기도 한다. 또, 일반적인 관점에서 「세계」는 사람의 체험의 특정 분야 를 가리키기도 한다. 「직업 세계」는 직업을 찾는 일과 보수를 받고 일하는 것을 가리키며 학문 연구와 가정 생 활과는 구별된다. 역사적으로 세계의 일부를 가리키는 신세계와 구세계는 대항해시대의 결과로 식민지화되었 다. 현재에 이르러서는 동물학과 식물학에서 신세계원숭이와 같은 용어에 사용하는 정도이다. 지구의 표면적 은 약 5억 1064만km2이며, 그 가운데 육지가 차지하는 면적은 29%에 불과하다. 육지는 아시아, 유럽, 아프 리카, 북아메리카, 남아메리카, 오세아니아, 남극대륙의 7대륙으로 나뉘어 있다. 이 가운데 아시아, 유럽, 아 프리카는 문화적으로 일찍부터 개발되어 구대륙이라고 부르며, 나머지 4대륙인 북아메리카, 남아메리카, 오 세아니아, 남극대륙을 신대륙이라고 한다. 각 대륙의 평균고도가 남극대륙이 2200m로 가장 높고, 아시아는 960m, 유럽과 오세아니아는 340m로 제일 낮다. 남극대륙이 특히 높은 것은 평균 2000m에 달하는 빙하가 지상을 덮고 있기 때문이다.

Con il sostantivo mondo si usa designare la totalità della dimensione in cui vivono gli esseri umani, comprendente tutti i suoi abitanti animati e inanimati, inteso anche come il loro luogo primigenio in senso cosmologico e filosofico, distinto dagli altri pianeti ed oggetti materiali o metafisici che costellano l’Universo. Si distingue dal concetto di Terra che ricopre invece il significato di mera entità fisica. In un contesto metafisico, esso può anche fare riferimento a ogni ambito, insieme o sfera globale in sé compiuta, esistente nella realtà o nell’universo. La definizione di mondo nella lingua italiana proviene dall’espressione latina locus mundus nella sua accezione di «luogo pulito, chiaro, visibile» (cioè «mondato»), ovvero quella porzione della Terra, ma anche del cielo, illuminata dalla luce e quindi visibile, identificabile e riconoscibile dall’essere umano. Ma in tale definizione è implicito in aggiunta anche il valore di «ornamento» e di «elegante» inteso come il luogo ordinato dove regna la bellezza, insito anche nel greco kósmos con significato di «ordine, ornamento, bellezza», contrapposto al chàos e che rimanda al pensiero pitagorico ellenistico.

മനുഷ്യന്റെ വീക്ഷണത്തിൽ ഭൂമിയെ അതിലെ മനുഷ്യൻ വാസമുറപ്പിച്ച പ്രദേശം എന്ന നിലയിൽ സുചിപ്പിക്കുവാനാണ്‌ ലോകം എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഇതിൽ മനുഷ്യന്റെ അനുഭവങ്ങളും ചരിത്രവും ഉൾപ്പെടെ എല്ലാം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. “ലോക്യതെ ഇതി ലോക” കാണപ്പെടുന്നതാണ് ലോകം. അതായത് ഒരാൾക്ക്‌ അനുഭവത്തിൽ വരുന്നതിനെ അയാളുടെ ലോകമായി കണക്കാക്കിയാൽ ഈരേഴുപതിനാല് പതിനാല് ലോകം എന്നതിന് അനവധി അനുഭവലോകങ്ങൾ എന്ന് അർത്ഥമെടുക്കാം. ഭൗതികമായി നിലനിൽക്കുന്ന എല്ലാം ചേർന്നതാണ് പ്രപഞ്ചം. സമ്പൂർണമായ സ്ഥലവും സമയവും, എല്ലാ രൂപത്തിലുമുള്ള ദ്രവ്യവും, ഊർജ്ജവും ഗതിയും, ഭൗതിക നിയമങ്ങളും അവയുടെ അളവുകളുമെല്ലാം ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. എന്നാൽ ലോകം, പ്രകൃതി എന്നീ അർത്ഥങ്ങളിലും പ്രപഞ്ചം എന്ന പദം ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. പ്രപഞ്ചം എങ്ങനെയുണ്ടായി എന്നും എന്നുണ്ടായി എന്നുമുള്ള ചോദ്യങ്ങൾ തുടങ്ങിയിട്ട് കാലം കുറേയായി. പ്രപഞ്ചോൽപ്പത്തിയെ വിശദീകരിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന പല സിദ്ധാന്തങ്ങളുണ്ട്. അതിലൊന്നാണ് മഹാവിസ്ഫോടന സിദ്ധാന്തം(big bang theory). മഹാവിസ്ഫോടന സിദ്ധാന്ത പ്രകാരം ആയിരത്തിയഞ്ഞൂറ്കോടി വർഷങ്ങൾക്ക് പുറകിലേക്ക് നാം നോക്കുകയാണ് എങ്കിൽ അന്ന് ആദിമ പ്രപഞ്ചം തുടക്കാവസ്ഥയിലേക്ക് ചുരുങ്ങിയിരിക്കണം. ആ യുഗനാന്ദിയിൽ അതിഭയങ്കരമായ ഒരു പൊട്ടിത്തെറി നടന്നിരിക്കണം. ദ്രവ്യം സ്ഫോടനം വഴി നിലവിൽ വരികയും അകന്നു തുടങ്ങുകയും ചെയ്തിരിക്കണം. അൽപ്പം കൂടി ചുഴിഞ്ഞ് നോക്കാം നമുക്കത്. എന്താണ് പൊട്ടിത്തെറിച്ചത്? അത്യുഗ്രഘനമുള്ള ഒരു ദ്രവ്യ പിണ്ഡം. അതു പൊട്ടിത്തെറിച്ചാൽ ചുട്ടുപഴുത്ത ദ്രവ്യം ചുറ്റിലേക്കും തെറിക്കും. വൻ പ്രവേഗത്തിൽ ഈ ദ്രവ്യ കണങ്ങൾ അകന്നകന്നു പോകും. അതിയായ ചൂടുനിമിത്തം വ്യത്യസ്ത മൂലകങ്ങൾ രൂപപ്പെടുവാനുള്ള സാഹചര്യങ്ങളുണ്ടായി എന്നും അനുമാനിക്കപ്പെടുന്നു. തുടക്കത്തിലുള്ള അത്യുന്നതമായ താപനില അതിൽ നിന്ന് വികിരണങ്ങൾ ഉത്സർജിക്കപ്പെടുന്നതുകൊണ്ട് ക്രമേണകുറഞ്ഞുവരുന്നു. പ്രത്യേക സമ്മർദ്ദങ്ങളുടെ ഫലമായി ചില ഭാഗങ്ങളിൽ കണങ്ങൾ കൂട്ടം കൂടി, അവ നെബുലകളായി, നക്ഷത്രങ്ങളായി. ഗ്യലക്സികളായി മാറുന്നു. മഹാസ്ഫോടനത്തെ തുടർന്ന് ദ്രവ്യകണങ്ങൾ ചുറ്റിലേക്കും ചിതറിയില്ലേ. ഗ്യാലക്സികൾ അകന്നു പോകുന്നതായി ഇന്നും നമുക്ക് കാണാൻ കഴിയുന്നത് മഹാസ്ഫോടന സമയത്ത് കണങ്ങൾക്ക് കിട്ടിയ പ്രവേഗത്താലാണത്രെ!! മഹാസ്ഫോടനം നടന്നിട്ടുണ്ടെങ്കിൽ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെ ഏതു ദിക്കിൽ നിന്നും സ്ഫോടനത്തിന്റെ അവശിഷ്ടമായി ഏകദേശം 3kതാപനില സൂചിപ്പിക്കുന്ന താപനില കണ്ടെത്താൻ കഴിയണം. ഇത്തരം വികിരണം 1965ൽ കണ്ടെത്തുകയും ചെയ്തതോടെ മഹാ വിസ്ഫോടന സിദ്ധാന്തത്തിന് ശക്തമായ ഒരു അടിത്തറ ലഭിച്ചു. മഹാവിസ്ഫോടനസിദ്ധാന്തത്തിന്റെ ഏറ്റവും പ്രബലമായ തെളിവായി ഇത് ചൂണ്ടി കാണിക്കപ്പെടുന്നു. 1948 ൽ മൂന്ന് ബ്രിട്ടീഷ് ശാസ്ത്രജ്ഞൻമാർ ഉന്നയിച്ച‌താണ് രണ്ടാമത്തെ സിദ്ധാന്തം. സ്ഥിരസ്ഥിതി സിദ്ധാന്തം എന്നാണതിന്റെ പേര്. (steady state theory). ഈ സിദ്ധാന്ത പ്രകാരം പ്രപഞ്ചത്തിന് സമയാനുസ്രതമായിമാറ്റമില്ല. അതായത് ഇന്ന് കാണുന്ന പ്രപഞ്ചം എന്നും ഇതു പോലെ തന്നെയായിരുന്നു. ഇനി എന്നും ഇതു പോലെതന്നെയായിരിക്കുകയും ചെയ്യും. കോടിക്കണക്കിന് പ്രകാശവർഷം അകലെ നിന്ന് നിരീക്ഷിച്ചാലും ഈ പ്രപഞ്ചം ഇങ്ങനെ തന്നെയായിരിക്കും അതായത് ഈ പ്രപഞ്ചത്തിന് ആദിയും അന്തവുമില്ല, തുടക്കവും ഒടുക്കവുമില്ല.

ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯍꯥꯏꯕꯁꯤ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ ꯏꯕꯗ ꯁꯤꯖꯤꯟꯅꯕ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯁꯤ ꯃꯂꯤꯌꯥ ꯄꯥꯜꯆꯥ ꯳꯰ ꯃꯃꯥꯡꯗꯒꯤ ꯁꯤꯖꯤꯟꯅꯕ ꯍꯧꯔꯛꯈꯔꯦ ꯫ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯁꯤ ꯀꯨꯝꯖꯥ ꯱꯹꯷꯹ꯗ ꯐꯣꯡꯕ ꯂꯩꯉꯥꯛꯀꯤ ꯄꯥꯎꯒꯤ ꯃꯇꯨꯡ ꯏꯟꯅ ꯃꯄꯤ ꯃꯌꯦꯛ ꯲꯷ ꯁꯨꯍꯟꯂꯦ ꯍꯥꯟꯅ ꯆꯠꯅꯔꯝꯕ ꯃꯌꯦꯛ ꯱꯸ ꯇ ꯃꯌꯦꯛ ꯹ ꯍꯥꯞꯆꯤꯟꯂꯒ, ꯆꯩꯇꯞ ꯃꯌꯦꯛ ꯸ ꯁꯨꯏ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯂꯣꯟꯁꯨꯝ ꯃꯌꯦꯛ ꯷ ꯁꯨꯏ ꯑꯃꯗꯤ ꯑꯄꯨꯟ ꯃꯌꯦꯛꯅ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯃꯄꯨꯡ ꯐꯥꯕ ꯱ ꯑꯣꯏꯍꯟꯂꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ ꯀꯟꯁꯣꯅꯦꯟ ꯈꯣꯟꯖꯦꯜ ꯌꯥꯎꯖꯕꯅ ꯃꯔꯝ ꯑꯣꯏꯔꯒ ꯀꯟꯁꯣꯅꯦꯟ ꯱꯵ ꯁꯤ ꯈꯛꯇ ꯊꯥꯏꯅꯗꯒꯤ ꯁꯤꯖꯤꯟꯅꯔꯛꯄ ꯂꯣꯟ ꯒꯤ ꯋꯥꯍꯩ ꯑꯣꯏꯔꯤ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯃꯁꯤꯒꯤ ꯃꯊꯛꯇ ꯈꯧꯅꯤꯛꯇꯕ ꯃꯌꯦꯛ ꯳ ꯑꯃꯗꯒꯤ ꯀꯨꯝꯖꯥ ꯱꯹꯷꯹ꯒꯤ ꯃꯇꯨꯡꯗ ꯍꯥꯞꯆꯤꯟꯂꯛꯄ ꯃꯌꯦꯛ ꯹ ꯄꯨꯟꯅꯅ ꯃꯌꯦꯛ ꯲꯷ ꯁꯨꯏ ꯫ ꯃꯌꯦꯛꯁꯤꯒꯤ ꯌꯥꯝꯅ ꯑꯈꯟꯅꯕ ꯃꯁꯛ ꯑꯗꯨꯗꯤ ꯃꯤꯑꯣꯏꯕꯒꯤ ꯍꯛꯆꯥꯡ ꯀꯌꯥꯠꯁꯤꯡꯅ ꯃꯌꯦꯛꯀꯤ ꯃꯃꯤꯡ ꯑꯣꯏ ꯫ ꯃꯃꯥꯡꯗꯒꯤ ꯁꯤꯖꯤꯟꯅꯕ ꯍꯧꯔꯛꯈꯔꯦ ꯫ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯁꯤ ꯀꯨꯝꯖꯥ ꯱꯹꯷꯹ꯗ ꯐꯣꯡꯕ ꯂꯩꯉꯥꯛꯀꯤ ꯄꯥꯎꯒꯤ ꯃꯇꯨꯡ ꯏꯟꯅ ꯃꯄꯤ ꯃꯌꯦꯛ ꯲꯷ ꯁꯨꯍꯟꯂꯦ ꯍꯥꯟꯅ ꯆꯠꯅꯔꯝꯕ ꯃꯌꯦꯛ ꯱꯸ ꯇ ꯃꯌꯦꯛ ꯹ ꯍꯥꯞꯆꯤꯟꯂꯒ, ꯆꯩꯇꯞ ꯃꯌꯦꯛ ꯸ ꯁꯨꯏ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯂꯣꯟꯁꯨꯝ ꯃꯌꯦꯛ ꯷ ꯁꯨꯏ ꯑꯃꯗꯤ ꯑꯄꯨꯟ ꯃꯌꯦꯛꯅ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ ꯃꯄꯨꯡ ꯐꯥꯕ ꯱ ꯑꯣꯏꯍꯟꯂꯤ ꯫ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯁꯤ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯁꯦꯜ ꯆꯠꯄꯤ ꯇ ꯍꯥꯞꯂꯤꯕ ꯃꯌꯦꯛ ꯁꯤꯡ ꯑꯗꯨꯒꯤ ꯃꯔꯛꯇ ꯌꯥꯎꯍꯟꯗꯅ ꯊꯝꯂꯤꯕꯁꯤ ꯌꯥꯝꯅ ꯂꯥꯏꯕꯛ ꯊꯤꯕꯅꯤ꯫ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯂꯩꯉꯥꯛꯅ ꯁꯛꯈꯪꯂꯕ ꯂꯣꯟ (ꯁꯦꯗꯨꯜ ꯂꯣꯟ) ꯲꯲ ꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗ ꯌꯥꯎꯔꯤꯕ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ ꯒꯤ ꯏꯅꯅꯕ ꯁꯤꯖꯤꯟꯅꯔꯤꯕ ꯃꯌꯦꯛ, ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛ, ꯑꯁꯤ ꯍꯧꯖꯤꯛ ꯐꯥꯎꯕ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯂꯩꯉꯥꯛꯅ ꯅꯤꯡꯊꯤꯖꯅ ꯂꯧꯈꯠꯄꯤꯗ꯭ꯔꯤꯕꯁꯤꯒꯤ ꯃꯥꯌꯣꯛꯇ ꯈꯣꯡꯆꯪ ꯂꯦꯞꯇꯅ ꯀꯪꯂꯩꯆꯥꯁꯤꯡꯅ ꯆꯪꯁꯤꯜꯂꯤ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ (ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯜ) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯃꯩꯇꯩꯂꯣꯟ (ꯃꯩꯇꯩꯂꯣꯜ) ꯅꯠꯇ꯭ꯔꯒ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯤ ꯂꯣꯟ (ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯤ ꯂꯣꯜ) ꯑꯁꯤ ꯑꯋꯥꯡ-ꯅꯣꯡꯄꯣꯛ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯗ ꯃꯄꯨꯡ ꯑꯣꯢꯅ ꯉꯥꯡꯅꯕ ꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯇꯤꯕꯦꯇꯣ-ꯕꯔꯃꯟ ꯂꯣꯟ ꯀꯥꯡꯂꯨꯞꯇ ꯆꯤꯡꯕ ꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯚꯥꯔꯠ ꯂꯩꯉꯥꯛꯅ ꯁꯛꯈꯪꯂꯕ ꯂꯣꯟ ꯲꯲ꯒꯤ ꯃꯅꯨꯡꯗꯒꯤ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ ꯑꯁꯤ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯁ꯭ꯇꯦꯠ ꯑꯁꯥꯝ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯇ꯭ꯔꯤꯄꯨꯔꯥꯗꯁꯨ ꯉꯥꯡꯅꯩ ꯫ ꯃꯁꯤ ꯑꯇꯩ ꯂꯩꯕꯥꯛꯁꯤꯡꯗ ꯍꯥꯢꯕꯗꯤ ꯕꯥꯡꯂꯥꯗꯦꯁ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯑꯋꯥ ꯂꯩꯄꯥꯛꯇꯁꯨ ꯉꯥꯡꯅꯩ ꯫ ꯏꯪ. ꯀꯨꯝꯆꯥ ꯲꯰꯱꯱ꯒꯤ ꯏꯟꯗꯤꯌꯥꯒꯤ ꯃꯤꯀꯣꯛ ꯊꯤꯕꯗ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯕꯨ ꯃꯃꯥꯂꯣꯟ ꯑꯣꯢꯅ ꯉꯥꯡꯕꯒꯤ ꯃꯤꯁꯤꯡ ꯂꯤꯆꯥ ꯱꯸ ꯃꯨꯛ ꯁꯨꯈꯤ ꯫ ꯅꯤꯡꯁꯤꯡꯕ ꯊꯣꯛꯇ꯭ꯔꯕ ꯃꯇꯝꯗꯒꯤ ꯍꯧꯅ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯁꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛꯅ ꯏꯗꯨꯅ ꯂꯥꯛꯂꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯁꯤ ꯑꯔꯨꯝ ꯑꯌꯥꯡ ꯌꯥꯎꯕ ꯂꯣꯟ ꯃꯈꯜ ꯑꯃꯅꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯁꯤ ꯕ꯭ꯔꯤꯇꯤꯁ (꯱꯸꯹꯱ ꯑꯦꯗꯤ) ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯍꯤꯟꯗꯨ ꯂꯥꯏꯅꯤꯡ (꯱꯷꯲꯹-꯲꯰꯰꯵) ꯁꯥꯐꯨꯅꯥ ꯃꯔꯝ ꯑꯣꯏꯔꯒ ꯂꯦꯇꯤꯟ ꯃꯌꯦꯛ ꯑꯃꯁꯨꯡ ꯕꯦꯡꯒꯥꯂꯤ ꯃꯌꯦꯛꯅ ꯃꯔꯨ ꯑꯣꯢꯅ ꯏꯅꯔꯝꯃꯤ, ꯍꯧꯖꯤꯛꯇꯤ ꯃꯤꯇꯩ ꯃꯌꯦꯛꯁꯨ ꯌꯥꯎꯅ ꯃꯌꯦꯛ ꯳ꯅ ꯏꯅꯔꯦ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟꯁꯤ ꯃꯅꯤꯄꯨꯔꯗ ꯑꯟꯗꯔ-ꯒ꯭ꯔꯦꯖ꯭ꯋꯦꯠ ꯊꯥꯛ ꯐꯥꯎꯕ ꯄꯔꯥ ꯇꯥꯛꯄꯒꯤ ꯈꯨꯊꯥꯡ(ꯄꯥꯝꯕꯩ) ꯑꯃ ꯑꯣꯢꯕꯒꯤ ꯃꯊꯛꯇ ꯚꯥꯔꯠꯀꯤ ꯇꯥꯢꯕꯪ-ꯃꯍꯩꯀꯣꯜ ꯈꯔꯗ ꯄꯣꯁꯠ-ꯒ꯭ꯔꯦꯖ꯭ꯋꯦꯠ ꯊꯥꯛ ꯐꯥꯎꯕꯗ ꯃꯍꯩ ꯑꯃ ꯑꯣꯢꯅ ꯇꯝꯅꯔꯤ ꯫ ꯃꯤꯇꯩꯂꯣꯟ ꯑꯁꯤ ꯌꯥꯝꯅ ꯂꯤꯔꯕ ꯂꯣꯟ ꯑꯃꯅꯤ ꯫

ମାନବ ସମେତ ଲକ୍ଷାଧିକ ଉଦ୍ଭିଦ ଓ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରଜାତିର ଘର ହେଉଛି ପୃଥିବୀ । ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡରେ ପୃଥିବୀ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ସ୍ଥାନ ଯେଉଁଠି ଜୀବନ ଅଛି । ପୃଥିବୀ ପ୍ରାୟ ୪.୫ ଅର୍ବୁଦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ପୃଥିବୀର ଜୀବମାନେ ଗ୍ରହକୁ ଅନେକାଂଶରେ ପ୍ରଭାବିତ କରନ୍ତି । ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ ସ୍ୱରୂପ, ପୂର୍ବରୁ ଜୀବମାନେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଦେଇଥିଲେ । ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କୁ ନେଇ ଜୀବମଣ୍ଡଳ ଗଠିତ । ପୃଥିବୀର ପ୍ରାୟ ୭୧% ଲୁଣିଆ ମହାସାଗରଦ୍ୱାରା ଆଚ୍ଛାଦିତ । ବର୍ତ୍ତମାନ କେବଳ ପୃଥିବୀରେ ତରଳ ଜଳ ଥିବାର ଜଣାଯାଇଛି । ବାକି ୨୯% ହେଉଛି ମହାଦେଶ ଓ ଦ୍ୱୀପ । ପୃଥିବୀ ସୌରମଣ୍ଡଳର ଅନ୍ୟ ବସ୍ତୁ, ମୁଖ୍ୟତଃ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ । ପୃଥିବୀ ସୂର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରାୟ ୩୬୫.୨୫ ଦିନରେ ପରିକ୍ରମା କରେ । ପୃଥିବୀର ଗୋଟିଏ ଆବର୍ତ୍ତନକୁ ଗୋଟିଏ ଦିନ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚାରିପଟେ ଗୋଟିଏ ପରିକ୍ରମଣକୁ ବର୍ଷ କୁହାଯାଏ । ସେଥିପାଇଁ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷ ୩୬୫ ଦିନ ଅଟେ । ପୃଥିବୀର ଏକମାତ୍ର ଉପଗ୍ରହ ହେଉଛି ଚନ୍ଦ୍ର । ପୃଥିବୀ ଓ ଅନ୍ୟ ଗ୍ରହମାନେ ପ୍ରାୟ ୪.୬ ଅର୍ବୁଦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ । ସୂର୍ଯ୍ୟକୁ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ନିହାରିକାର ବଳକା ଗ୍ୟାସ୍‌ରୁ ଗ୍ରହମାନେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲେ । ଚନ୍ଦ୍ର ସମ୍ଭବତଃ ପୃଥିବୀ ସହ ଅନ୍ୟ ଏକ ଛୋଟ ଗ୍ରହର ସଂଘର୍ଷରୁ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଉଭୟ ଗ୍ରହର ଭଗ୍ନାଂଶରୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ସୃଷ୍ଟି ବୋଲି ବୈଜ୍ଞାନିକଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ । ଧୂମକେତୁ, ଗ୍ରହାଣୁମାନଙ୍କ ଆଘାତ ଓ ଜଳ ଘନିଭୂତ ହେବାରୁ ମହାସାଗର ତିଆରି ହେଲା । ପୃଥିବୀ ସୃଷ୍ଟିର ୧ ଅର୍ବୁଦ ବର୍ଷ ପରେ ଅର୍ଥାତ୍‌ ପ୍ରାୟ ୩.୬ ଅର୍ବୁଦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପ୍ରଥମ ଜୀବ ସୃଷ୍ଟି ହେଲା । କିଛି ବୀଜାଣୁ ସୂର୍ଯ୍ୟରଶ୍ମୀ ଓ ଜଳରୁ ଆଲୋକଶ୍ଳେଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଖାଦ୍ୟ ତିଆରି କଲେ । ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ନିର୍ଗତ ପ୍ରଚୁର ଅମ୍ଳଜାନରୁ କିଛି ଲୌହ ଶୋଷଣ କରିନେଲା । ବଳକା ଅମ୍ଳଜାନ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ତିଆରି କରି ଜୀବଜଗତ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ଥାନ ତିଆରି କଲା । ସୂର୍ଯ୍ୟର କ୍ଷତିକାରକ ଅତିବାଇଗଣୀ ରଶ୍ମିରୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ଓଜୋନ୍‌ ସ୍ତର ମଧ୍ୟ ଏହି ଅମ୍ଳଜାନରୁ ତିଆରି ହେଲା । ଏହି ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗୁ ଜୀବନ ଅତଳ ମହାସାଗରରୁ ଭୂପୃଷ୍ଠକୁ ଆସିଲା । ପୂର୍ବେ ସ୍ଥଳଭାଗ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଥିଲା । ତାହାକୁ ବୃହତ ମହାଦେଶ କୁହାଯାଏ । ଏହି ବୃହତ ମହାଦେଶକୁ ରୋଡିନା କୁହାଯାଏ । ଏହା ପରେ ପୃଥିବୀ ବରଫର ମୋଟା ଆସ୍ତରଣରେ ଆଚ୍ଛାଦିତ ଥିଲା ବୋଲି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ । ଏହାକୁ ପୃଥିବୀର ବରଫପେଣ୍ଡୁ ତତ୍ତ୍ୱ କୁହାଯାଏ ।

ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱫᱚ ᱦᱩᱭᱩᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱫᱷᱟ.ᱨᱛᱤ ᱟᱨ ᱱᱚᱣᱟ ᱨᱮ ᱢᱮᱱᱟᱜ ᱠᱚ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱡᱤᱭᱚᱱ ᱟᱨ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤ ᱥᱚᱥᱱᱚᱜ ᱠᱚ ᱜᱮ᱾ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱱᱟᱜᱟᱢ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱩᱡᱽᱦᱟᱹᱜ-ᱟ ᱡᱮ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱯᱩᱭᱞᱩ ᱢᱟᱹᱱᱢᱤ ᱥᱚᱥᱱᱚᱜ ᱠᱷᱚᱱ ᱧᱤᱛᱚᱜ ᱦᱟᱹᱵᱤᱫ ᱦᱩᱭ ᱟᱠᱟᱱ ᱚᱛᱨᱟᱡᱽᱟᱹᱨᱤ ᱩᱛᱷᱱᱟᱹᱣ ᱜᱷᱚᱴᱚᱱᱟ ᱠᱚ ᱜᱮ᱾ ᱪᱮᱫ ᱞᱮᱠᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ, ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱫᱷᱚᱨᱚᱢ, ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱞᱟᱹᱰᱷᱟᱹᱭ, ᱱᱚᱣᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱨᱚᱲ ᱛᱮᱫᱚ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱜᱚᱴᱟ ᱡᱮᱜᱮᱛᱤᱭᱟᱹ ᱥᱮᱞᱮᱫ ᱵᱩᱡᱷᱟᱹᱜ ᱠᱟᱱᱟ᱾ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱩᱡᱷᱟᱹᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱟᱱᱟᱢ ᱦᱚᱲ ᱮᱞ ᱚᱱᱠᱟ ᱜᱮ ᱡᱮᱜᱮᱛ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤᱟᱹᱨᱤ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱵᱩᱡᱷᱟᱹᱜ ᱠᱟᱱᱟ ᱥᱟᱢᱟᱱ ᱫᱤᱥᱚᱢ ᱨᱮᱭᱟᱜ ᱠᱟᱹᱣᱰᱤᱟᱹᱨᱤ᱾ ᱥᱟᱺᱜᱤᱧ ᱦᱤᱥᱟᱹᱵᱽ ᱛᱮᱫᱚ ᱟᱵᱚ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱟᱜ ᱴᱷᱟᱶ ᱫᱚ ᱛᱮᱥᱟᱨ ᱴᱷᱟᱶ ᱨᱮ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫ ᱮᱸᱜᱮᱞ (planet) ᱠᱟᱱᱟ, ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱜᱩᱞᱟᱹᱭ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱮᱛᱚᱢ ᱟᱨ ᱠᱚᱧᱮ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱱᱟᱥᱮ ᱪᱚᱯᱚᱫ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱜᱩᱞᱟᱹᱭ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱫᱚ ᱟᱵᱚ ᱜᱚᱴᱟᱯᱟᱲᱟ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱜᱮᱵᱚᱱ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢᱟ ᱾ ᱪᱮᱫᱟᱜ ᱥᱮ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱜᱮ ᱠᱷᱟᱹᱛᱤᱨ ᱟᱵᱚ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱟᱹᱰᱤ ᱠᱟᱹᱡ ᱚᱝᱜᱚᱥ ᱵᱚᱱ ᱧᱮᱞ ᱧᱟᱢᱟ ᱾ ᱚᱱᱟᱛᱮ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱪᱮ ᱚᱛ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱡᱟᱦᱟᱸ ᱛᱤᱱᱟᱹᱜ ᱵᱷᱟᱜᱽ ᱟᱵᱚ ᱢᱤᱫ ᱫᱷᱟᱣ ᱛᱮᱵᱚ ᱧᱮᱞᱟ, ᱚᱱᱟ ᱫᱚ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱜᱮᱵᱚ ᱧᱮᱞᱟ ᱾ ᱥᱮᱫᱟᱭ ᱦᱟᱯᱲᱟᱢ ᱠᱚᱫᱚ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱥᱚᱢᱟᱱ ᱜᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱵᱷᱟᱹᱵᱤ ᱞᱮᱜᱼᱟ ᱾ ᱢᱮᱱᱠᱷᱟᱱ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱟᱹᱰᱤ ᱜᱟᱱ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱫᱟᱹᱭᱠᱟᱹ ᱮᱢ ᱠᱟᱛᱮ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱞᱟᱹᱭ ᱜᱮᱭᱟ ᱢᱮᱱᱛᱮ ᱠᱚ ᱞᱟᱹᱭ ᱠᱮᱜᱼᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱠᱚ ᱯᱷᱚᱴᱚ ᱠᱮᱫ ᱛᱮ ᱥᱟᱹᱠᱷᱤ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱠᱮᱜᱼᱟ ᱡᱮ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱫᱚ ᱜᱩᱞᱟᱹᱭ ᱜᱮᱭᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱥᱤᱨᱡᱚᱱ ᱤᱫᱤ ᱠᱟᱛᱮ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱠᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱞᱮᱠᱟᱱ ᱢᱚᱱᱚᱛ ᱠᱚ ᱮᱢ ᱟᱠᱟᱜᱼᱟ ᱾ ᱡᱮᱢᱚᱱ ᱡᱚᱨᱢᱟᱱ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱠᱮᱸᱴ ᱟᱨ ᱯᱷᱨᱟᱱᱥ ᱥᱟᱬᱮᱥᱤᱭᱟᱹ ᱞᱟᱯᱞᱟᱥ ᱛᱤᱠᱤᱱᱟᱜ ᱢᱚᱱᱚᱛ ᱛᱮ ᱱᱚᱶᱟ ᱚᱶᱟᱝᱨᱮ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱡᱩᱞᱩᱜ ᱠᱟᱱ ᱠᱮᱴᱮᱡ ᱡᱤᱱᱤᱥ ᱛᱟᱦᱮᱸ ᱠᱟᱱᱟ ᱾ ᱱᱚᱶᱟ ᱫᱚ ᱟᱹᱰᱤ ᱢᱟᱨᱟᱝ ᱟᱨ ᱟᱹᱰᱤ ᱡᱩᱨ ᱛᱮ ᱟᱹᱪᱩᱨᱚᱜ ᱠᱟᱱ ᱛᱟᱦᱮᱸᱱ ᱾ ᱟᱹᱰᱤ ᱥᱮᱨᱢᱟ ᱟᱹᱪᱩᱨ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱱᱚᱶᱟ ᱨᱮᱱᱟᱜ ᱵᱟᱦᱨᱮ ᱯᱟᱦᱴᱟ ᱵᱟᱹᱭ-ᱵᱟᱹᱭ ᱛᱮ ᱨᱮᱭᱟᱲ ᱮᱱᱛᱮ ᱠᱮᱴᱮᱡ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱚᱸᱰᱮ ᱠᱷᱚᱱ ᱚᱱᱟ ᱠᱷᱚᱱ ᱵᱷᱮᱜᱟᱨ ᱮᱱᱛᱮ ᱛᱟᱭᱚᱢ ᱵᱤᱫᱟᱹᱞ ᱢᱤᱫ ᱠᱮᱴᱮᱡ ᱚᱝᱜᱚᱥ ᱵᱮᱱᱟᱣ ᱮᱱᱟ ᱾ ᱚᱱᱟ ᱢᱟᱺᱫᱽ ᱠᱷᱚᱱ ᱫᱷᱟᱹᱨᱛᱤ ᱫᱚ ᱢᱤᱫᱴᱟᱹᱝ ᱾

Brioni Sans is a humanist sans serif typeface with classical proportions, subtle stroke modulation, meticulous spacing and standard old-style figures, and is highly suitable for both body and display text.